Το παιδί στην A΄Δημοτικού, χρήσιμες συμβουλές για γονείς

Με τη βοήθεια της Αλεξάνδρας Καππάτου, Ψυχολόγου, Παιδοψυχολόγου, Συγγραφέα

Προσαρμογή

Έφθασε ο καιρός που το παιδί θα πάει στο μεγάλο σχολείο. Από νωρίς έχει προετοιμαστεί για αυτή τη στιγμή και περιμένει με ανυπομονησία αλλά και κάποια ανησυχία. Γνωρίζει ότι θα πρέπει να προσέχει μέσα στη τάξη το δάσκαλο και κάθε μέρα θα έχει σχολικά καθήκοντα για το σπίτι.

Αυτά προκαλούν ανησυχία και στους γονείς που συχνά αναρωτιούνται πως να το χειριστούν. Έχουν ακούσει ότι η σωστή αρχή θα βοηθήσει καθοριστικά το παιδί. Προβληματίζονται όμως αν το παιδί τους θα προσαρμοστεί στην Α δημοτικού, αν θα συγκεντρώνεται, αν θα παραμένει ήσυχο στη τάξη, κυρίως όμως αν θα κάθεται στο σπίτι να διαβάσει.

Και αν αρνείται τι θα κάνω αναρωτιούνται …Αν μάλιστα το παιδί είναι ζωηρό και κινητικό οι προβληματισμοί τους γιγαντώνονται. Ελπίζουν ότι θα στρώσει, θα αλλάξει, θα μεγαλώσει, θα ωριμάσει.

Aναμφισβήτητα, η είσοδος του παιδιού στο Δημοτικό σχολείο είναι ένα γεγονός μεγάλης σημασίας για τη ζωή του.

Χαρακτηρίζεται αφενός από τον αποχωρισμό του παιδιού από το μικρόκοσμο της οικογένειας και αφετέρου από την ένταξή του στο ευρύτερο περιβάλλον της σχολικής κοινότητας. Aυτό το γεγονός σηματοδοτεί μια νέα εποχή καθηκόντων και απαιτήσεων για το παιδί, το οποίο θα αρχίσει να αποκτά συστηματικές γνώσεις που σταδιακά θα γίνονται πολύπλοκες και κάποιες φορές, ενδεχομένως, δεν θα του είναι ιδιαίτερα ευχάριστες.

Γενικά, μέσα σε 10-15 ημέρες το παιδί έχει προσαρμοστεί στο νέο περιβάλλον. Συνήθως, έχει προηγηθεί η φοίτησή του στον παιδικό σταθμό και στο νηπιαγωγείο, γεγονός που σημαίνει ότι τόσο το παιδί όσο και οι γονείς έχουν ήδη βιώσει τον αποχωρισμό.

Ωστόσο μερικά παιδιά αντιδρούν αρνητικά κατά την είσοδό τους στην πρώτη τάξη. Aυτό συμβαίνει για διάφορους λόγους, επειδή νιώθουν άγχος να αντιμετωπίσουν τη νέα κατάσταση, βλέπουν γύρω τους πολλά και άγνωστα παιδιά μεγαλύτερα από τα ίδια, μεγάλο προαύλιο, αρκετούς δασκάλους, διαφορετική τάξη από αυτή που γνώριζαν, νέους συμμαθητές κλπ.

Το παιδί είναι υποχρεωμένο να παρακολουθεί το μάθημα, να προσέχει, να γράφει, να εξυπηρετεί μόνο του τον εαυτό του, αλλά και να βρεθεί αντιμέτωπο με την ενδεχόμενη αυστηρότητα του δασκάλου. Γι’ αυτό, θα πρέπει να διαθέτει ωριμότητα, ευελιξία, ώστε να αντιμετωπίζει τις δυσάρεστες στιγμές που ίσως κρύβει η έναρξη της σχολικής περιόδου.

Για να θεωρηθεί ένα παιδί έτοιμο να ενταχθεί στην A Δημοτικού, θα πρέπει να πληροί κάποιες προϋποθέσεις. Eκτός από τη χρονολογική του ηλικία –περίπου των 6 ετών–, χρειάζεται να έχει αποκτήσει την ωριμότητα που απαιτεί η ηλικία του σε ό,τι αφορά το σωματικό, νοητικό αλλά και συναισθηματικό τομέα.

Παράλληλα απαιτείται να έχει αναπτύξει το κίνητρο για μάθηση και να επικεντρώνει με επιτυχία την προσοχή του σε κάποια δραστηριότητα. Επίσης, να έχει την ικανότητα να μεταφράζει τα οπτικά και ακουστικά ερεθίσματα σε σύμβολα, ώστε να τα καταλαβαίνει. Τέλος να μπορεί να κινείται άνετα στο χώρο και να τον ελέγχει- χωροχρονικό προσανατολισμό. Είναι ευνόητο ότι κάθε παιδί έχει το δικό του ρυθμό και τις δικές του επιδόσεις.

Υπάρχουν παιδιά που παρουσιάζουν άγχος για το σχολείο που σχετίζεται με την προσαρμογή τους καθώς και την προσπάθειά τους να αντεπεξέλθουν στις απαιτήσεις του.

Ο ελεύθερος χρόνος για παιχνίδι συνήθως μειώνεται ή και ελαχιστοποιείται λόγω των αυξημένων υποχρεώσεων τους με τις διάφορες εξωσχολικές δραστηριότητες – μουσική, αθλήματα, ξένη γλώσσα.

Το παιδί μπορεί να ανησυχεί αν θα έχει καλή επίδοση στα μαθήματα και προβληματίζεται για τη μελέτη στο σπίτι. Σε ορισμένες περιπτώσεις, μάλιστα, από το άγχος του σπαταλά όλο το απόγευμα μπροστά στα βιβλία χωρίς να καταφέρνει να ολοκληρώσει τη μελέτη του.

Άλλοτε παρατηρούμε ότι ενώ γνωρίζει το μάθημα του, εξαιτίας του άγχους που βιώνει, δεν σηκώνει το χέρι του ή αν του απευθύνει ερώτηση ο δάσκαλος τα χάνει αδυνατώντας να απαντήσει. Δεν είναι σπάνιο να γίνει αντικείμενο κοροϊδίας από τους συμμαθητές του ή να δυσκολεύεται να αποκτήσει φίλους. Η στάση των γονιών είναι καθοριστικής σημασίας .

Τι είναι χρήσιμο να γνωρίζουν οι γονείς

·         H ευθύνη της μελέτης πρέπει να αποτελεί υπόθεση του ίδιου του παιδιού, ενώ οι γονείς απλώς να ελέγχουν κάποια στιγμή αυτό που κάνει και να του δίνουν κατευθύνσεις.

·         Σκοπός είναι να του περάσουν το μήνυμα ότι βρίσκονται εκεί για να το βοηθήσουν σ’ ό,τι χρειαστεί, ενώ την κύρια ευθύνη την έχει το ίδιο.

·         Αν το παιδί δυσκολεύεται ας παραμείνουν κοντά του όσο χρειαστεί προτρέποντάς το και ενθαρρύνοντας την προσπάθειά του. Σταδιακά θα ορίζουν πόση ώρα απαιτείται να αφιερώσει για το κάθε μάθημα και θα απομακρύνονται για λίγο. Μόλις το παιδί τελειώνει αυτό που κάνει θα το ελέγχουν και συνεχίζουν με το επόμενο.

·         Bασική μέριμνα πρέπει να είναι η εξασφάλιση ελεύθερου χρόνου για παιχνίδι. Δεν πρέπει να θεωρείται από τους γονείς ότι είναι πια χαμένος χρόνος γιατί έχει μεγαλώσει.

·         Να ενισχύουν την αυτοεκτίμηση του παιδιού αλλά και να επιβραβεύουν την προσπάθειά του.

·         Να ενδιαφέρονται για την κοινωνική του παρουσία στο χώρο του σχολείου, να το ρωτούν όχι μόνο για τα μαθήματά του αλλά και αν έπαιξε, ποιοι είναι οι φίλοι του, αν πέρασε καλά.

·         Να αποδέχονται τυχόν λάθη του και να μην του ασκούν κριτική, αντίθετα να τονίζουν την αξία της προσπάθειας.

·         Να επιδιώκουν να το φέρνουν σε επαφή με συμμαθητές του.

·         Αν διαπιστώσουν ότι παρουσιάζει κάποιες δυσκολίες στα μαθήματά του που θεωρούν ότι είναι δυσανάλογες με το νοητικό του δυναμικό, αφού του δώσουν κάποιο εύλογο περιθώριο ας απευθυνθούν στο δάσκαλο, ας συζητήσουν μαζί του για την εικόνα του παιδιού στη τάξη και αν οι δυσκολίες συνεχίζονται να απευθυνθούν σε ειδικό.

Αλεξάνδρα Καππάτου
Ψυχολόγος – Παιδοψυχολόγος
www.akappatou.gr