Το σχολείο πάει διακοπές!

Γράφει η Κατερίνα Τζαβάρα | Εκπαιδευτικός – Συγγραφέας

Ρε μαμά, θέλω να παίξω!, ακούστηκε παραπονιάρικα η φωνή του 6χρονου αγοριού από το απέναντι σπίτι.

Ήταν η απάντηση στην πολλοστή παρότρυνση της μαμάς του, για τρίτο συνεχόμενο απόγευμα στη σειρά, να «ασχοληθείς και λίγο με τις ασκήσεις που σου πήραμε, βρε Νίκο, πώς θα πας στο δημοτικό απροετοίμαστος;».

Στο δημοτικό, απροετοίμαστος. Μάλιστα.

Ακόμη και ο Όλυμπος, απέναντι, συννέφιασε στο άκουσμα αυτής της συνομιλίας. Φανταστείτε την εικόνα… ένα μικρό παιδί που έχει την τύχη μέσα στην καρδιά του καλοκαιριού να ζει μέσα σε αυτό το φυσικό τοπίο με την πλούσια βλάστηση και τα εκατοντάδες διαφορετικά φυτά και άνθη να ξεχειλίζουν αρώματα μέρα-νύχτα. Μικρά ζωάκια και πουλιά να μεγαλώνουν, να τρώνε, να παίζουν, να χτίζουν φωλιές στο ίδιο τετράγωνο που βρίσκεται το σπίτι του. Και από την άλλη πλευρά, σε απόσταση λίγων μέτρων να μπορεί  με δυο, τρεις δρασκελιές να βουτήξει στα δροσερά νερά της Πιερίας, κάτω από το Κάστρο που κρύβει τις δικές του ιστορίες και μυστικά.

Αυτή η εικόνα, ευτυχώς ακόμα, επαναλαμβάνεται σαν το πιο οικείο οικογενειακό μοτίβο για τους περισσότερους από εμάς, σαν νοσταλγική καρτ ποστάλ παιδικών διακοπών. Αυτή είναι και η πολύτιμη προίκα που αφήνουμε στα παιδιά μας, τα ελληνικά καλοκαίρια τους. Η πολυτέλεια να περνάνε λίγες μέρες σε ένα χωριό, ένα νησί, κοντά στο βουνό ή δίπλα στη θάλασσα. Και πάνω στο καλύτερο, στο ζενίθ των διακοπών και της χαλαρότητας, εκεί που όλα τα παιδιά έχουν κάνει παρέες και αρχίζουν οι συνομωσίες στις γειτονιές και τα πρώτα αθώα σκιρτήματα στις παιδικές καρδιές, εμείς τα υποχρεώνουμε να διαβάσουν για το σχολείο!

Ποια αυστηρή αίσθηση καθήκοντος ή μήπως προσωπική ανασφάλεια, μας κατατρώει σαν γονείς και εκφορτώνουμε όλη αυτή την αγωνία μας επάνω στις εύθραυστες πλάτες των μικρών παιδιών μας; Ποια νοσηρή έννοια  παιδαγωγικής καθοδήγησης μας παρακινεί να γινόμαστε βασανιστές και τιμωροί των παιδιών μας την πιο ανέφελη και ευαίσθητη περίοδο της ζωής τους;Η διακοπή από τα μαθήματα, τα διαλείμματα από τη σχολική ζωή για εκπαιδευτικούς και μαθητές δεν είναι bonus σε μια ειδική επαγγελματική κατηγορία εργαζομένων, ούτε περίοδος αποπροσανατολισμού από τους εκπαιδευτικούς στόχους για τα παιδιά. Είναι αναγκαία και απόλυτα παιδαγωγική συνθήκη για την υγιή ανάπτυξη των παιδιών, την υγιή λειτουργία των σχολικών μονάδων και για την βέλτιστη και παραγωγική εργασία στο εκπαιδευτικό έργο όλων των εμπλεκομένων. Σε όλο τον κόσμο!

Κανένα παιδί δεν έμεινε αναλφάβητο ή σχολικά ανέτοιμο επειδή έπαιζε το καλοκαίρι ή δεν συμπλήρωνε «καλοκαιρινά» φύλλα εργασίας στο τραπεζάκι της βεράντας. Όλα τα παιδιά μαθαίνουν να διαβάζουν και να γράφουν με την είσοδό τους στο δημοτικό. Το καθένα στον δικό του, ατομικό ρυθμό γνωστικής ανάπτυξης και ετοιμότητας. Η συνέχεια και η ποιότητα της σχολικής επίδοσης στη μαθητική πορεία του, εξαρτάται από άλλους παράγοντες, σχολικών και εξωσχολικών συνθηκών και δράσεων αλλά και την ξεχωριστή προσωπικότητα κάθε παιδιού.

Και κάπου εκεί βρίσκεται το κλειδί της επιτυχίας, όχι μόνο στη σχολική αλλά και στην μετέπειτα ζωή του παιδιού. Ο τρόπος που θα χτίσει την προσωπικότητά του στο πλαίσιο της οικογενειακής συνύπαρξης και συνδιαλλαγής. Η υποστήριξη, η ελεύθερη βούληση, η κριτική σκέψη, οι συνεργατικές δεξιότητες, οι κοινωνικές δεξιότητες, η συναισθηματική ασφάλεια. Δεν είναι επιστημονικά λόγια, είναι καθημερινές αλήθειες για την ποιότητα της σχέσης που θέλουμε να έχουμε με τα παιδιά μας, και αφού μιλάμε για σχολική ετοιμότητα, και για την ποιότητα της σχέσης που θα αποκτήσει το παιδί μας με τους ανθρώπους της σχολικής κοινότητας αλλά και το ίδιο το σχολείο σαν θεσμό.

Αγγαρεία ή περιπέτεια;

Παρακολουθώ με θαυμασμό και χαίρομαι τα παιδιά που περπατάνε ξυπόλητα, που φτιάχνουν κατασκευές από ξερά κλαδάκια και το βράδυ τα χαρίζουν στον παππού τους , που τρώνε καρπούζι με τα κουκούτσια και μετά πηγαίνουν και φυτεύουν τους σπόρους. Γελάω με τις μαμάδες που ουρλιάζουν στην παραλία για τη χρήση αντηλιακού ενώ αφήνουν ασύδοτα τα παιδιά τους στις τρεις η ώρα το μεσημέρι να καίγονται στην άμμο αντί να ξεκουράζονται στη δροσιά της αυλής ή του μπαλκονιού διαβάζοντας ένα βιβλίο ή χουζουρεύοντας υπό τους ήχους των τζιτζικιών.

Σκεφτείτε πόσες μαθηματικές πράξεις θα χρειαστεί να υπολογίσει το παιδί σας αν βοηθήσει στην επιδιόρθωση κάποιου επίπλου για την αυλή. Πόσα θα μάθει για την υφή και την πυκνότητα των υλικών, αν συνδράμει στο βάψιμο μιας ξύλινης επιφάνειας στον κήπο. Πόση αυτοσυγκέντρωση και μεθοδικότητα θα χρειαστεί να επιστρατεύσει αν του αναθέσετε τη διακόσμηση μιας γωνιάς στο σπίτι, από φυσικό υλικό. Δεξιότητες ζωής και όχι στείρας απαρίθμησης συμβόλων…

Το καλύτερο μάθημα είναι το ελεύθερο παιχνίδι στη φύση. Αφήστε τα παιδιά να τρέξουν, να πηδήξουν, να χτυπήσουν στο γόνατο, να γεμίσουν χώματα και λάσπες, να μαζέψουν φρούτα, να ψαρέψουν, να γελάσουν δυνατά το βράδυ, να τραγουδήσουν στην παραλία. Σε πιο περιορισμένους χώρους ακόμα και το οργανωμένο κινητικό ή επιτραπέζιο παιχνίδι δίνει απίστευτη χαρά, δύναμη και ωριμότητα για την ένταξη του παιδιού σε μια ομάδα. Οι ευκαιρίες για απρόσμενα και αυθόρμητα παιχνίδια που δημιουργούμε για τα παιδιά μας, και μαζί με τα παιδιά μας, είναι η πυξίδα της ζεστής διαδρομής που θα ακολουθήσει η σχέση μας με αυτά και όταν μεγαλώσουν.

Πάμε να σκαρφαλώσουμε σε κανένα δέντρο τώρα;